کد مطلب:33932 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:144

مائه کلمه لامیرالمومنین علی بن ابی طالب











كه «ابوعثمان عمروبن بحر جاحظ» یكی از بزرگترین ادیبان عرب در گذشته به سال 255 هجری آن را از میان سخنان علی (ع) برگزیده و بخشی از آن شریف رضی در نهج البلاغه آورده است.[1].

«جاحظ» در بصره زندگی می كرد و از بزرگان چون «اصمعی» و «ابوعبیده» و «ابوزید» بهره ها برد و در علوم مختلف سر آمد گردید.[2].

«جاحظ» معتزلی مذهب بود وگرایش عثمانی داشتو كتاب «العثمانیه» را تالیف كرد كه «ابوجعفر اسكافی» عالم بزرگ معتزلی و «شیخ مفید» و «سید بن طاووس» در رد آن دست به تالیف زدند.[3].

برخی از آثار معروف او عبارت است از: الاصنام، الحیوان، البیان و التبیین، سحر البیان، البلخلاء، التاج فی اخلاق الملوك، المحاسن و الاضداد، رسائل الجاحظ، النساء، تنبیه الملوك، فضیله المعتزله، الاتسبداد و المشاوره فی الحرب، مسائل القرآن و النبی و المتنبی.[4].

«جاحظ» با نگاه زیباشناسانه خود صد كلمه از سخنان علی (ع) را كه در عین اختصار نهایت فصاحت و بلاغت را داشت، در كابی گرد اورد كه پس از او جمعی از بزرگان علم و ادب آن را به نظم كشیدند و شرح كردند و سبك و سیاق او را دنبال نمودند.[5].

«خوارزمی» نقل كرده است كه «ابوالفضل احمد بن ابی طاهر» دوست و ملازم «جاحظ» گفت كه از «جاحظ» شنیدم كه زمانی می گفت امیرمومنان (ع) را صد كلمه است كه هر یك از این صد كلمه هزار نوع از نیكوییهای سخن عرب را داراست و من پیوسته از او می خواستم كه آن صد كلمه را برایم گرد آورد و به من ارائه نماید و او وعده ی این كار را می داد ولی از انجام دادن وعده ی خود غفلت می ورزید تا اینكه در واپسین روزهای زندگی اش بخشی از نوشته هایش را بیرون آورد و این صد كلمه را از میان آنها گرد آوری نمود.[6].









    1. الذریعه، ج 19، ص 2، مصادر نهج البلاغه، ج 1، ص 60.
    2. الفهرست، صص 209 -208،، تاریخ بغداد، ج 12، صص 220 -212، امالی السید المرتضی، ج 1، صص 142 -138، معجم الادباء، ج 16، صص 105 -74، وفیات الاعیان، ج 3، صص 475 -470، سیر اعلام النبلاء، ج 11، صص 531 -526، احمد بن یحیی بن المرتضی (المهدی لدین الله)، طبقات المعتزله، عنیت بتحقیقه سوسنه دیفلد- فلزر الطبعه الثانیه، دارالمنتظر، بیروت، 1409 ق. صص 70 -67، لسان المیزان، ج 4، صص 411 -409.
    3. الكنی و الالقاب، ج 2، ص 124.
    4. الفهرست، صص 212 -209، معجم الادباء، ج 16، صص 110 -106.
    5. ر. ك: الذریعه، ج 13، صص 360 -359، ج 15، ص 30، ج 21، صص 160 -159، مصادر نهج البلاغه، ج 1، صص 61 -60.
    6. مناقب الخوارزمی، ص 271.